Türkçe Sözlü Rap Müzik - Türkçe Rap

Tarihce

1. JENERASYON (1991-1995)

Türkler arasında rap, ilk olarak Almanya'da yaşayan Türkler arasında yayılmaya başlamıştır. Almanya'daki ABD askerlerinin çocukları tarafından gurbetçi Türk ailelerin çocuklarına tanıtılan rap müzik Türk gençler tarafından kısa sürede benimsenmiştir. Almanya'daki Türkler, 90'lı yılların başından itibaren yöneldikleri rap müziğin ülkemize taşınmasında öncü olmuşlardır. 1986 yılında kurulup 2000 yılında sona eren İslamic Force adlı Türk kökenli rap müzik grubu müziklerini İngilizce yapmıştır ve bu yüzden Türkçe rap içerisine dahil edilmemiştir. 1990-1995 yılları arasında genellikle Almanca ve İngilizce icra edilse de 1991 yılında King Size Terror adlı oluşumda bulunan Alper Ağa'nın "Bir Yabancının Hayatı" parçasıyla Türkçe sözlü rap müzik dönemi kısmen başladı. Türkiye'de Bülent Ortaçgil ve MFÖ şarkılarında rap tarzına ilk yer verenler arasındadır. Grup Vitamin'in bazı yabancı rap şarkılarına Türkçe söz yazarak seslendirdiği de bilinmektedir.

2. JENERASYON (1995-2000)

Türkçe rap, 1995 yılında Cartel ile Türkiye'de bilinirlik kazandı. 1995 yılında Cartel'den sonra 1996 yılında Türkiye'de kurulan ilk rap oluşumu Bursa'dan Barikat grubu oldu. 2002 yılında Barikat grubuna Türkçe Rap Müzik Ödülleri verildi. 1996 yılında Sirhot (Serhat Galatalı) Amerika'da kurduğu Narcotic grubuyla (G-Hun, I-Touch, Sirhot) Beyaz Karanlık albümü'nün "Her Yeni Gün" şarkısına klip çekmişlerdir. Ama albüm 2002 yılında çıkmıştır. Hatta klipte saldırıdan önceki İkiz Kulelerin görüntüleri o tarihte çok konuşulmuştur. 1997-98 yılları arasında Yunus Özyavuz (Sagopa Kajmer), Bilgin Özçalkan (Ceza) ve Tarık Gamert (Dr. Fuchs) gibi isimlerle Kuvvetmira oluşumu, 1997 yılında İstanbul'dan genellikle graffiti ile uğraşan Tunç Dindaş (Turbo), 1997 yılında İzmir'den Yener Çevik ve Almanya'nın Berlin şehrinden Fuat Ergin, 1999 yılında Cash Flow ve NormLife grubunun kurucuları olan Erman-Ender, Ankara'dan Mode XL grubunu kuran Evren Besta-Yasin Vural (VeYasin) ve Edirne'den AdrianaPolis'in kurucusu Rapozof gibi Türkçe rap sanatçıları ortaya çıkmaya başlamıştır. 19 Kasım 2000 tarihinde 1. Jenerasyon'un öncüsü İslamic Force'un kurucularından Bülent İpek (Boe B) hayatını kaybetti.

7 Nisan 1999 tarihinde ilk rap web portalı olan Suikast.de, Almanya'da Aydın ve Özcan kardeşler tarafından kuruldu. 2002 yılında Suikast.de ilk web sitesi toplama albümünü yaptı. SND Mixtape Vol.1, Almanya'da elden satış yapıalrak piyasaya sürüldü. 2005 yılında Sagopa Kajmer ve ekibinin başlattığı Diss'e Hayır harekatına en büyük destek Suikast.de ailesinden geldi. Hiçbir diss çalışmasına yer vermediler. Bu konu hakkında sürekli açıklamalarda bulundular.

3. JENERASYON (2000-2005)

Türkçe rap'in Cartel'den sonra ana akım medya tarafından tanıtıldığı ve yayınlandığı ilk tarihler 2000-2005'li yıllardır. Özellikle Dream TV, Türkçe rap'e çok büyük bir destek vermiştir. Öyle ki Sagopa Kajmer, Ceza ve Dr. Fuchs gibi isimlere 2003 yılbaşı programında yer vermiştir.

Daha önceki yıllarda yeraltında olan birçok isim bu dönemde yavaş yavaş profesyonellik kazanmıştır. Sansar Salvo (Ekincan Arslan), Pit10 (Server Uraz) ve Canka bu isimlerden sadece üç tanesidir. 1998 yılında çıkış yapan Ayben ve Kolera'dan sonra başka kadın rap müzisyenleri de ortaya çıkmıştır. Örneğin 2002 yılında İzmir Karşıyaka'da Kübra Demirkol (RapAngels Q) ve Pınar Demirkol (RapAngels Pi) tarafından Rapangels grubu kurulmuştur.

2001 yılında Antakya'da Rasheed, Jbx, Rapkid, Raptor, P Fox, Zelkalite, Akıncı, Fenomen, Knock Out, Kargaşa, Tura ve DJ Cem G tarafından 12 kişilik Orontez adlı müzik grubu kurulmuştur. Orontez grubunun içinde Akıncı ve Fenomen'in bulunduğu Rıhtım, Knock Out, Kargaşa, Tura ve DJ Cem G'nin bulunduğu Culdesac adlı iki alt oluşum bulunmaktadır. Mart 2016 tarihinde grubun bir üyesi olan Kargaşa, geçirdiği trafik kazası sonucu hayatını kaybetmiştir. Suikast.De topluluğu Kargaşa anısına Toplama bir albüm yapmıştır.

2000 yılında DJ Ergün önderliğinde Master Of Turkrap kuruldu. Dj Ergün 2000-2005 yılları arası Şahin Özer radyosunda ilk ve tek Resmi Türkçe Rap radyo yayınını yine Master Of Turkrap adıyla yapmıştır. Bir çok ünlü rapper'i radyosunda konuk etmiştir.

Sagopa Kajmer-Ceza dissleşmeleri (2005-2010)

1 Temmuz 2004 tarihinde çıkan Ceza'nın Rapstar albümünde bulunan Sinekler ve Beatler parçasında Ayben'in, Kolera'ya göndermelerinden ve bazı özel nedenlerden dolayı Sagopa Kajmer ve Ceza arasında soğuk rüzgarlar esmeye başladı. Nisan 2005 tarihinde Ceza, Fuat Ergin ile beraber lolipop reklamında oynadı. (Dipnot: Ceza'nın bu reklam filminde neden oynadığı hakkında internette yanlış bilgiler mevcuttur. Ceza, bu reklam filminde annesinin rahatsızlığı nedeniyle oynamamıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Mezarlık Bilgi Sistemi'nde Ceza'nın annesi Servet Özçalkan, 1 Mayıs 2004 tarihinde yani reklam filmi çekimlerinden tam 1 yıl önce vefat ettiği görülmektedir.) Kolera, 23 Kasım 2005 tarihinde TV8'e verdiği röportajında Ceza'nın oynadığı lolipop reklamını "bunu para için yaptı" olarak yorumlamasıyla 2005 Kasım'ının sonunda Ceza, Sagopa Kajmer ve Kolera'ya "Mürekkep Doldurdum" adlı küfürlü bir diss attı. Ardından Sagopa Kajmer, Kuvvetmira ekibiyle birlikte bir hafta içerisinde bir diss albümü hazırladı. 5 Aralık 2005'te Disstortion EP adlı 6 parçalık az küfürlü diss albümünü piyasaya sürdü. Bu albümde Ceza başta olmak üzere Ayben, Rokabeat ve Sahtiyan'a açıkça göndermeler bulunmaktadır. Buna karşılık Sahtiyan, Şubat 2006'da Kartlar Karışsın adlı diss şarkısını yayınladı. Nisan 2006'da ise Ceza'nın eşi Rokabeat ve Ceza'nın kız kardeşi Ayben, Kolera'ya ve Sagopa Kajmer'e "Günlerin Ağlak" adlı bir diss attı. Buna cevaben Sagopa Kajmer, Kolera ile birlikte Pesimist EP 4 albümünde "Trakonya", "Cümle Mühendisi" ve "Dil Yaratmakta En Asil Silahları" adlı diss şarkılarını yayınladılar. Bir takım olaylardan sonra Sagopa Kajmer, 2007 yılında Ceza ve Ayben'e şahsına ve eşi Kolera'ya hakaret ettikleri, aynı yıl bir konserde Ceza, "Salako Kajmer" diyerek lakabıyla dalga geçtiği için dava açtı. Temmuz 2007'de Fuat Ergin, Sagopa Kajmer'e kızarak "Kırmızı Halı" adlı bir diss attı. Buna karşılık Sagopa Kajmer, Fuat Ergin'e de dava açtı. Bu olaylardan sonra sanatçıların parçalarının içinde, katıldıkları showlarda ve konserlerde bir sürü göndermeler yapıldı. 2009'da Hiphoplife'ın toplu albüm projesi adı altında Sagopa Kajmer'e 37 parçalık Hiphoplife Mixtapes Vol.1 - Nafile adlı diss albümü yapıldı. 2009 yılında Beyaz Show programına katılan Sagopa Kajmer'in Rapstar yarışması ve kendisi hakkında ağır konuştuğu için kızan Ceza, Bandırma konserinde Sagopa Kajmer'e gönderme yapmıştır. Bu çatışmalar 2010'ların başında son bulmuştur.

4. JENERASYON (2005-2010)

Türkçe rap, bir süre sonra Türk gençliği tarafından öyle benimsendi ki 2005'li yılların başında birçok Türk genci rap adı altında aktif faaliyetler gösterdi. 2005 yılında Üsküdar'da melankoli tarzı ile ön plana çıkan Doğu Bosphorus, Kadıköy'de ise battle tarzı ile ön plana çıkan Kadıköy Acil isimli iki rap oluşumu kurulmuştur. Bu iki grup üyeleri arasında 2009'a kadar rap alemine damga vuracak dissleşmeler olmuştur. Kadıköy Acil günümüze kadar gelebildiyse de, Doğu Bosphorus 2011 yılından sonra piyasadan kaybolmuştur.

Doğu Bosphorus'un üyeleri; MizaKey, Prof, Milyonant, Shiva, Makber Natsu
Kadıköy Acil'in üyeleri; Ceza, Alaturka Mavzer, Emre Baransel, Mihenk Taşı, Sansar Salvo, Narkoz, Sayedar, Mafsal, Mel, Rapangels, Xir Gökdeniz, Char-Lee, Apache Squad, Dikta Sahara, Spar, Önder Şahin, Apse, Dikta, Merdiven Cru, Şeyh Şamil

Bu yıllarda önemli rap oluşumları ortaya çıktı;

*2005 yılında N.F.R Team'in kurucusu Nefer Flex, Ais Ezhel gibi birçok müzisyeni bünyesine alan Kat10 oluşumunu kurdu. Fakat daha sonra bu oluşum dağıldı.
*2005 yılında Sagopa Kajmer ve eşi Kolera, Melankolia Müzik adlı şirketi kurarak müzisyen gençlere destek vermeyi amaçladı.
*2005 yılında İzmir'de Anıl Piyancı'nın oluşturduğu Yeşil Oda kuruldu. Yeşil Oda'ya daha sonra Araf, Grogi, Kamufle gibi önemli isimler katıldı.
*2005 yılında İstanbul'da Trabzon kökenli Sokrat ST, Siverek kökenli Cumali Efrah ve İstanbul kökenli Kamufle, Dikkat Records adında bir stüdyo kurmuştur.
*2007 yılında Gına grubuna da dahil olan Karabük kökenli Kayra ve İstanbul kökenli beatmaker Farazi, İstanbul'da Farazi V Kayra grubunu kurdular.
*2008 yılında Eskişehir'de Mersin kökenli Leşker Asakir ve Trabzon kökenli Allâme önderliğinde Batarya Company adında bir rap oluşumu ve kayıt stüdyosu kuruldu. Bu rap oluşumuna Necip Mahfuz, Lider, Taki, Hasip Aksu, beatmaker Deviasend ve Joker katıldı. 11 Aralık 2012 tarihinde Joker bazı kişisel sebeplerden dolayı Batarya Company ile yollarını ayırdığını duyurdu.
*2009 yılında İstanbul'da Patron, Hayki ve Da Poet öncülüğünde Sefalet Records'un ardılı olarak Professional Music Company (PMC) kuruldu. Bu oluşuma sonrasında Saian, Karaçalı, Onur Uğur, Selim Muran gibi isimler katıldı.
*2009 yılında DJ Ergün Önderliğinde Master Of Turkrap ekibine Metin ve Talip katılmıştır ve Facebook üzerinden eskileri hatırlamaya yönelik bir sayfa ile yayına başlayıp radyo yayını, tv yayını, poscast'ler, Blue Jean Magazine dergisinde yazarlık yapmışlardır.

Turkish Hip Hop Belgeseli, yönetmenliğini Cengiz Özkarabekir'in üstlendiği, 9 Kasım 2007 ve 18 Kasım 2007 tarihlerinde CNN Türk kanalında yayınlanmış iki bölümlük Türkçe rap ve hip hop hakkındaki ilk geniş kapsamlı belgeseldir.
1. bölüm: Türkçe Rap'in Doğuşu: Almanya (9 Kasım 2007)
2. bölüm: Yeraltı Operasyonu'ndan Yerüstüne: Türkiye (18 Kasım 2007)

Belgeselde konuşan isimler:
Almanya'dan Killa Hakan, Musa, Cartel'in üyeleri ve diğer rapçiler
Türkiye'den Turbo, Ceza, Sagopa Kajmer, Fuat Ergin, Dr. Fuchs, Sahtiyan, Emre Baransel, Sultana, Ayben, Kolera ve Kadıköy Acil



5. JENERASYON (2010-2015)

Hiphoplife etiketiyle çıkan birçok toplama albüm yapıldı ve bu albümlere birçok MC yani rapçi katıldı. Bu albümlere Organize Oluyoruz 1/2/3 serisi örnek gösterilebilir. 2015 yılında ise Türkçe Rap'in büyük isimlerinden olan Ceza 5 yıllık sessizliğine ara vererek Suspus albümünü piyasaya sürdü. 2010 yılında Norm Ender İçinde Patlar isimli solo bir rap albümü yapmış ve albümde bulunan Çıktık yine yollara parçasına klip çekmiştir. Birçok yeni MC piyasaya dahil oldu ve bu MC'ler ile birlikte yeni dinleyicilerde bu müziği dinlemeye başladı.

*15 Eylül 2010 tarihinde Hakan Altuntaş öncülüğünde sadece internet üzerinden dinlenebilen Türkçe rap yayını yapan Türk Rap FM kuruldu. Günümüzde radyonun Facebook sayfa beğenisi 900.000 beğeniyi aşmıştır.
*2011 yılı içerisinde Ankara'da DJ Suppa, 2005 yılından beri rap müzik ile uğraşan Ais Ezhel, Aga B ve Funk'dup grubu önderliğinde VooDoo Records kuruldu. Aynı sene içerisinde HiphopLife Freestyle King 2'yi Ais Ezhel kazanarak kendini ve VooDoo'yu duyurmayı başardı. Rap'e reggae tarzı bir yorum katan Ais Ezhel ve tarzı kısa süre içerisinde rap dinleyicileri tarafından beğenildi.
*2003 yılında rap müzik yapmaya başlayan Gazapizm, 2012 yılında İzmir'in Konak ilçesinde Argo İzmir stüdyosu kurdu. Argo İzmir oluşumuna daha sonra Zeze ve Boykot gibi isimler katıldı.
*2007 yılında rap müzik yapmaya başlayan Grogi 2013 yılında İzmir'in Karşıyaka ilçesinde 90's Records stüdyosu kurdu.
*2002 yılında rap müzik yapmaya başlayan Joker 2014 yılında Eskişehir'de HiphopJobz! stüdyosunu kurdu.
*2011 yılında Master Of Turkrap ekibi İhtiyar Heyeti adında bir toplama albüm sundular.
*2013 yılında Hidra Devrap Freestyle yarışmasında birinci oldu. Aynı yarışmada Grogi ikinci, Allâme ise üçüncü oldu. Bu freestyle yarışmasında Allame ile Joker'in karşılaşması en çok konuşulan karşılaşma oldu.
*2013 yılında Master Of Turkrap ekibi Oldschool Warrior adında ikinci toplama albümlerini çıkardılar. Bu albüm satışa 2015 yılında çıktı.
*2015 yılında Joker, Microphone Show isimli ilk bandrollü albümünü çıkardı. 2015 yılında Burak ve Erdal Toprak kardeşler Yetenek Sizsiniz Türkiye yarışmasına katıldılar ve ikinci oldular. 2015 yılında Zeo Jaweed, O Ses Türkiye isimli yarışmada üçüncü oldu.
*2015 yılında Hiphoplife sponsorluğunda Türkiye'nin en büyük HipHop Festivali olan HipHop Jam İstanbul 2015 gerçekleştirildi. Festivalde 33 MC sahne aldı. Pit10, müziği bıraktığını açıkladı.
*Yıllardır sessizliğini koruyan Kurşun 2015 yılında rap müziğe geri dönüş yaptı.
*2015 yılında Facebook üzerinden yayın yapan Türkçe Eski Okul - Turkish Oldschool - Master Of Turkrap sayfası Blue Jean Magazine dergisinde Turbo ve Duygu Sezer'den sonra Hip hop köşesi hazırladılar. Bu köşe dergi aylık yayın hayatına son verene kadar devam etti.

6. JENERASYON (2015-günümüz)

*2016 yılında Tankurt Manas, O Ses Türkiye yarışmasında dördüncü oldu.
*2010'dan beri sessizliğini koruyan Norm Ender, EMI Music etiketiyle albüm çıkartacağını açıkladı.
*2015 yılında rap müziği bıraktığını açıklayan Pit10, gerçek adı olan Server Uraz ismi ile müziğe geri döndü ve Beta, Şanışer gibi isimler'le birlikte Epidem1k adlı bir kayıt stüdyosu kurmuştur.
*2016 yılında Türkrapfm 2.Radyo Akademi ödülleri '' Yılın En İyi İnternet Radyosu '' ödülünü kazandı
*22 Ocak 2016 tarihinde Hayko Cepkin yeni parçası Aldırma Gönül'de rap müzik sanatçısı Hayki'ye yer verdi.
*2016 yılında Kezzo, Kafamın İçi albümünü piyasaya sürdü.
*2016 yılında Dr. Fuchs, Her Şeye Rağmen isimli solo albümü çıkarttı.
*2016 yılında Hidra, Hoşgeldin Dünya Senin Evin albümünü piyasaya sürdü.
*2016 yılında Yener Çevik, ILS Vision etiketiyle Sokak Dili ve Edebiyatı albümünü piyasaya sürdü.
*2016 yılında Gazapizm, Bir Gün Herşey albümünü piyasaya sürdü.
*2016 yılında Radikal "Nefes Al" isimli single albümü piyasaya sürdü.
*2016 yılında, 2010 yılında değişim sürecine girip daha sonra kapanan ilk Türkçe Rap sitesi Suikast.De yayın hayatına geri döndü.
*2016 yılında Suikast.De sitesi geri gelmesi şerefine ilkini 2002 yılında çıkardığı albümün devamı niteliğindeki SND Mixtape Vol 2 albümünü piyasaya sundu.
*2016 yılında Antakya'nın en köklü rap gruplarından Orontez bünyesindeki Kargaşa vefat etmiştir. Suikast'de Vefat anısına bir albüm yayınlamıştır.
*2016 yılında uzun süredir sessiz kalan Orontez'den Knock Out yeni bir çalışma ve kliple dönüşünün sinyallerini vermiştir.
*2016 yılında uzun süredir birlikte çalışan Joker ile Çağlar İnfaz'ın dissleşmesi gündem oluşturmuştur.
*2016 yılında Kolera, Kolokolik isimli solo albümünü çıkartmıştır. Albümde Sagopa Kajmer ile Hırçınlar isimli düeti vardır ve bu düete klip çekilmiştir.
*2017 yılında Sagopa Kajmer, 366. Gün isimli single çalışması sundu.
*2017 yılında yaklaşık 1 yıl piyasadan uzak kalan Contra, medya sektörünü eleştirdiği Ters Yön isimli çalışmasıyla her hangi bir şirkete bağlı olmadan 10 Milyon izlemeyi aştı.
*2017 yılında Allame Anakronik albümünü piyasaya sürdü.
*2017 yılında İsviçre'den Makale 4. studyo albümünü Ritim ve Şiir'i dokuzsekiz etiketiyle çıkarttı.
*2017 yılında Türkrapfm 3.Radyo Akademi Ödülleri '' Yılın En İyi İnternet Radyosu '' ödülünü kazandı
*2017 yılında Türkrapfm 5.Sihirli Mikrofon Radyo Ödülleri '' Yılın En İyi İnternet Radyosu '' ödülünü kazandı
*2017 yılında Norm Ender yıllarca süren sessizliğini bozup "Aura" adlı albümü piyasaya sürdü.
*2017 yılında Radyo Mic Beatz, Kral FM ortaklığı ile geri dönmüştür.
*2017 yılında Radikal, Sybra ile Kul Yarası isimli single'larını çıkarttılar.
*2017 yılında Rapor 2 grubu 20. yıl için yeni bir albüm yapmak için studyoya girdi.
*2017 yılında Arunas Hançer ikinci albümünü çıkardı.